2. Các bài thuốc Đông Y cũng tương tự như thuốc Tây Y, sau khi chẩn bệnh, thầy thuốc phải căn cứ vào tình hình cụ thể của bệnh nhân rồi mới bốc thuốc và dặn dò cách sử dụng. Việc bốc thuốc như vậy gọi là biện chứng luận trị, nghĩa là căn cứ vào chứng trạng của bệnh nhân mà biện luận cách điều trị. Phương pháp này khác với lề lối của những người chỉ biết tác dụng của bài thuốc rồi bốc chung cho tất cả người bệnh. Biện chứng luận trị không phải là cách chữa bệnh mới lạ gì, nó cũng tương tự như Tây Y. Bác sĩ Tây y cũng chẩn bệnh rồi dựa vào tình hình sức khỏe, thực trạng bệnh tình của người bệnh mà thay đổi thuốc, ra liều dùng sao cho phù hợp.
Nếu muốn được khám chữa bệnh xương khớp bằng Đông Y, bệnh nhân nên tới một số bệnh viện y học cổ truyền có uy tín, được Bộ Y Tế cấp giấy phép hoạt động. Ví dụ:
- Các bệnh viện Y học cổ truyền tại Hà Nội: Bệnh viện Châm cứu Trung ương; Bệnh viện Y học Cổ truyền Trung ương; Khoa Y học cổ truyền – Bệnh viện Quân đội 108; Viện Y học Cổ truyền Quân đội; Bệnh viện Y học cổ truyền Hà Nội ; Bệnh viện Quân y 105,…
- Các bệnh viện Y học cổ truyền Hồ Chí Minh: Bệnh Viện Y Học Cổ Truyền TP.HCM; Viện Y dược học dân tộc Thành phố Hồ Chí Minh; Bệnh Viện Công An Tp. Hồ Chí Minh – Khoa Y Học Cổ Truyền; Viện Y Học Cổ Truyền Quân Đội Phân Viện Tp Hồ Chí Minh;…
Dưới đây, chúng tôi giới thiệu tới bạn đọc một số bài thuốc chữa đau nhức xương khớp hiệu quả. Các bài thuốc này chỉ mang tính chất tham khảo, bệnh nhân không nên tự ý mua và sử dụng khi chưa có sự thăm khám của thầy thuốc.
Mục lục
Một số bài thuốc chữa đau nhức xương khớp
Bài thuốc chữa đau nhức khớp gối
Triệu chứng: Bệnh nhân bị đau nhức khớp gối, đau nhiều về đêm, chân tay lạnh, da lạnh. Bài thuốc 1: Nam tục đoạn 16g, rễ xấu hổ 20g, thổ phục linh 20g, kinh giới 16g, thạch xương bồ 12g, đậu đen (sao thơm) 24g, hà thủ ô 16g, đương quy 12g, huyết đằng 16g, quế chi 10g, thiên niên kiện 10g, chích thảo 12g. Đun các vị thuốc trên cùng 1 lít nước. Sắc còn 350ml thì dừng lại. Chia thuốc làm 2 lần dùng trong ngày. Bài thuốc 2: Ngải diệp phơi khô 16g, cỏ xước 16g, cây và lá cối xay 16g, thổ phục linh 20g, đơn hoa 16g, kinh giới 16g, bưởi bung 16g, tục đoạn 16g, đinh lăng 16g, tang chi 16g, quế chi 10g, thiên niên kiện 10g, rễ xấu hổ 16g, xa tiền 12g, chích thảo 12g. Đun các vị thuốc trên cùng 1 lít nước. Sắc còn 350ml thì dừng lại. Chia thuốc làm 2 lần dùng trong ngày. Lưu ý: uống nóng.
Bài thuốc trị đau nhức xương khớp do lạnh
Tùy thuộc vào thể bệnh, sẽ có 2 bài thuốc như sau. Bài thuốc 1. Trị đau nhức xương khớp thể phong tí, do phong là chính. Triệu chứng bệnh: Bệnh nhân đau ở nhiều khớp, đau khi di chuyển, rêu lưỡi trắng, mạch phù. Vị thuốc gồm: Thổ phục linh 16g, ké đầu ngựa 16g, hy thiêm 16g, uy linh tiên 12g, rễ vòi voi 16g, quế chi 8g, bạch chỉ 8g, tỳ giải 12g, ý dĩ 12g, cam thảo nam 12g. Sắc uống. Bài thuốc 2. Trị đau xương khớp thể hàn tí, do hàn là chính. Triệu chứng bệnh: Bệnh nhân đau dữ dội ở một khớp, cơn đau giảm khi chườm nóng và tăng khi chườm lạnh, rêu lưỡi trắng, mạch huyền khẩn hoặc nhu hoãn. Vị thuốc gồm: Quế chi 8g, can khương 8g, phụ tử chế 8g, uy linh tiên 8g, thiên niên kiện 8g, ý dĩ 12g, thương truật 8g, xuyên khung 8g, ngưu tất 8g. Sắc uống.
Bài thuốc trị đau vai gáy do nhiễm lạnh
Triệu chứng: Người bệnh bị đau vùng vai gáy, lan xuống một bên cánh tay, sờ vào thấy da lạnh. Cơ ở cổ bị co cứng khiến việc quay đầu khó khăn. Toàn thân mệt mỏi, kém vận động. Chứng trạng do bị nhiễm lạnh, ảnh hưởng đến chức năng của kinh lạc, khí huyết trở trệ… Có hai bài thuốc có thể sử dụng trong trường hợp này: Bài thuốc 1. Công dụng: ôn trung tán hàn, hoạt huyết thông mạch. Vị thuốc gồm: Rễ cúc tần 16g, nam tục đoạn 16g, cẩu tích 12g, phòng phong 10g, kinh giới 12g, đỗ trọng 10g, tần giao 10g, đương quy 12g, rễ tất bát 12g, quế 10g, cam thảo 12g, sinh khương 3 lát. Đun các vị thuốc trên với 1 lít nước, sắc còn 350 ml. Chia 3 lần uống trong ngày. Bài thuốc 2. Công dụng: thông kinh hoạt lạc, tán hàn chỉ thống. Các vị thuốc gồm: Ngũ gia bì 16g, ngải diệp 16g, đơn hoa 12g, kinh giới 12g, thạch xương bồ 12g, hoa hồng bạch 5g, hà thủ ô chế 12g, cỏ xước 16g, rễ xấu hổ 16g, quế chi 10g, thổ phục linh 16g, xuyên khung 12g, đan sâm 12g, chích thảo 12g, lá lốt 12g, trần bì 10g. Đun các vị thuốc trên với 1 lít nước, sắc còn 350 ml. Chia 2-3 lần uống trong ngày. Khi uống thuốc có thể kết hợp với da bấm huyệt để thông kinh lạc, dương khí, từ đó sẽ giảm đau rất nhanh.
Bài thuốc trị viêm khớp dạng thấp cấp tính
Theo Đông Y, viêm khớp dạng thấp cấp tính gồm nhiều thể bệnh khác nhau. Tùy theo triệu chứng lâm sàng của bệnh để có những bài thuốc điều trị phù hợp. Thể phong thấp nhiệt tí. Triệu chứng: Người bệnh sốt cao, xương khớp đau mỏi, sưng. Sử dụng bài Bạch hổ quế chi thang gia giảm. Các vị thuốc gồm: hạch cao 40g, tri mẫu 12g, quế chi 6g, hoàng bá 12g, thương truật 8g, tang chi 12g, ngạnh mễ 12g, kim ngân 20g, phòng kỷ 12g. Sắc uống. Nếu có hồng ban hoặc khớp sưng đỏ nhiều, thêm đan bì 12g, xích thược 8g, sinh địa 20g. Thể phong hàn thấp tí. Triệu chứng: Các khớp đau nhức, nóng rát. Sử dụng bài thuốc Quế chi thược dược tri mẫu thang gia giảm. Các vị thuốc gồm: Quế chi 8g, thược dược 12g, cam thảo 6g, ma hoàng 8g, tri mẫu 12g, bạch truật 12g, phòng phong 12g, kim ngân hoa 16g, liên kiều 12g. Sắc uống.
Bài thuốc Độc hoạt tang ký sinh trị bệnh cơ xương khớp
Theo sách Đông Y, bệnh cơ xương khớp được gọi là chứng phong. Nguyên nhân bệnh là do ngoại nhân hoặc nội nhân:
- Ngoại nhân là do nhiễm phải khí lục dâm, chủ yếu là phong hàn hoặc do bệnh nhân sống trong môi trường ẩm thấp lâu ngày, khiến hàn thấp nhiễm vào thận.
- Nội nhân là do bắt nguồn từ việc thận âm bị hư, dẫn đến can âm hư, không không chế được can dương, làm dương hư bốc hỏa thành phong. Phong thường có ba loại: Phong hàn, phong thấp, phong nhiệt.
Phong hàn khiến bệnh nhân bị đau khu trú ở một số khớp nhất định, thường là khớp cổ tay, bàn tay, đầu gối, mắt cá chân và bàn chân. Đau nhiều về đêm. Bởi hàn thuộc âm, ban đêm cũng thuộc âm, khi 2 âm gặp nhau, bệnh sẽ tăng lên. Bệnh lâu ngày sinh chứng thoái hóa xương khớp, tay chân bị biến dạng. Phong thấp khiến bệnh nhân đau khu trú ở hai khớp gối trở xuống đến hai bàn chân, đau cả ngày và đêm, hai chân sưng nặng, khó đi lại. Bệnh bắt nguồn từ tỳ dương hư, sinh ra hàn, hàn tích lâu ngày sinh thấp. Phong nhiệt khiến khớp sưng đỏ, đau lan tỏa ra nhiều khớp, đau ban ngày nhiều hơn ban đêm. Chứng bệnh này ít gặp, thường gọi là thấp nhiệt, phong nhiệt, thấp tim hay phong chạy. Bệnh thường xảy ra vào mùa hè, khi đang nắng gắt gặp mưa rào thấp, nhiệt bốc lên nhiễm phải mà sinh bệnh.
Để trị chứng phong hàn và phong thấp, Đông Y dùng bài thuốc Độc hoạt tang ký sinh, có tác dụng bình can, bổ thận, khu phong tán hàn, trừ thấp, bổ khí hành huyết. Bài thuốc này được danh y Tôn Tư Mạo đăng trong cuốn “Bị cấp thiên kim yếu phương” và được nhiều thế hệ thầy thuốc Đông Y sử dụng, mang lại kết quả điều trị tốt cho nhiều bệnh nhân. Bài thuốc gồm 15 vị và dùng liều lượng để phối ngũ như sau: Độc hoạt 8 gam, tang ký sinh 12 gam, tần giao 12 gam, phòng phong 8 gam, tế tân 4 gam, đương qui 12 gam, bạch thược 12 gam, xuyên khung 6 gam, sinh địa 12 gam, đỗ trọng 12 gam, ngưu tất 8 gam, nhân sâm 4 gam, phục linh 12 gam, nhục quế 4 gam, cam thảo 4 gam. Mỗi vị thuốc trong bài thuốc Độc hoạt tang kí sinh, ngoài ý nghĩa của “Quân – Thần – Tá – Sứ”, việc phối hợp các vị thuốc trên còn làm cho Quân thần tá sứ mạnh lên. Các thế hệ thầy thuốc Đông y sau này qua kinh nghiệm lâm sàng của bản thân đã gia giảm thêm các vị thuốc khác để mang lại hiệu quả điều trị cao hơn và xem đây là bài thuốc gia truyền. Khi sử dụng bài thuốc này, bệnh nhân kết hợp với kiêng cữ đúng cách thì bệnh có thể thuyên giảm tới 80-90%. Trường hợp bệnh nhẹ, điều trị sớm còn có thể khỏi bệnh hoàn toàn.
